Μαστεκτομή ορίζεται ως η χειρουργική επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται όλος ο μαστός από το θωρακικό τοίχωμα.

Η πρώτη επιστημονική περιγραφή ανήκει στον Αμερικανό χειρουργό William Halsted, ο οποίος διαμόρφωσε, εκτέλεσε και περιέγραψε την λεγόμενη Ριζική Μαστεκτομή. Αυτή περιλάμβανε την αφαίρεση του μαστού αλλά και των τοπικών δομών, όπως των μυών του θώρακα και των λεμφαδένων, αγγείων και νεύρων της μασχάλης. Στόχος ήταν η εκρίζωση της νόσου και η επιβίωση των ασθενών.

Η σύγχρονη προσέγγιση στοχεύει στην ελάχιστη απαραίτητη αφαίρεση δομών ενώ δεν προκαλεί σοβαρές μετεγχειρητικές επιπλοκές. Με αυτή τη λογική, η μαστεκτομή διακρίνεται πλέον σε 3 βασικές κατηγορίες:

Α. Απλη μαστεκτομη (Simple Mastectomy)

Η απλή μαστεκτομή περιλαμβάνει την αφαίρεση του μαζικού παρεγχύματος μαζί με το δέρμα και τη θηλή και τη διατήρηση των λεμφαδένων της μασχάλης. Εφαρμόζεται σαν χειρουργική επέμβαση από το 1963 αφού οι επιστήμονες χειρουργοί μαστού της εποχής βασίστηκαν στην υπόθεση πως η επέμβαση της ριζικής μαστεκτομής δεν ήταν απαραίτητη σε όλες τις γυναίκες με καρκίνο του μαστού.

Η απλή μαστεκτομή λοιπόν διενεργείται όταν:

1. Δεν πρέπει να διατηρηθεί η θηλή για ογκολογικούς λόγους (διηθείται από το καρκίνωμα ή είναι πολύ κοντά σε αυτό με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η εξασφάλιση υγιών ορίων)
2. Δεν μπορεί να διατηρηθεί η θηλή για αισθητικούς λόγους (μεγάλη πτώση μαστού)
3. Το δέρμα του μαστού είναι πολύ κοντά στο καρκίνωμα και δεν μπορεί να διατηρηθεί με ασφάλεια

Χρόνος Αποθεραπείας:

Η μετεγχειρητική πορεία είναι ελεγχόμενη με κατάλληλη αναλγησία για 2- 3 ημέρες. Η κινητοποίηση είναι άμεση και η επιστροφή στην καθημερινότητα είναι εφικτή σε 7 – 10 περίπου ημέρες. Οι πιθανές επιπλοκές, όπως το σέρωμα, η καθυστερημένη επούλωση του τραύματος και πολύ σπάνια η φλεγμονή, είναι εύκολα αντιμετωπίσιμες σε σύντομα χρονικά διαστήματα.

Β. ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΜΕ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΟΣ ΘΗΛΗΣ (NIPPLE – SPARING MASTECTOMY)

Η κατανόηση της συμπεριφοράς του καρκίνου του μαστού σε συνδυασμό με την μελέτη των υποτροπών που διενεργούνται σε 2ο χρόνο, άνοιξαν τον δρόμο για ακόμα πιο στοχευμένες επεμβάσεις προσφέροντας ταυτόχρονα τόσο ογκολογική ασφάλεια όσο και καλό αισθητικό αποτέλεσμα.
Μία τέτοια επέμβαση είναι και η Μαστεκτομή με Διατήρηση του Συμπλέγματος Θηλή-Θηλαία Άλως η οποία κερδίζει διαρκώς έδαφος ως μία από τις πιο αποτελεσματικές επεμβάσεις για τον καρκίνο του μαστού.

H επέμβαση αυτή λοιπόν, περιλαμβάνει την αφαίρεση του μαζικού αδένα μέχρι τον υποθηλαίο ιστό με διατήρηση του συμπλέγματος θηλής- θηλαίας άλω στο επίπεδο του χορίου και ακολουθείται πάντα από άμεση αποκατάσταση, ενός ή δύο σταδίων, ανάλογα με το εφικτό-επιθυμητό μέγεθος του νέου μαστού.

Πότε επιλέγεται;

Αρχικά, η επιλογή της τεχνικής αφορούσε ενδοπορικά καρκινώματα (In Situ) αλλά στη συνέχεια επεκτάθηκε και στα διηθητικά καρκινώματα μικρότερα των 2 εκατοστών, ενώ πλέον χρησιμοποιείται και σε μαστεκτομές μείωσης κινδύνου (προφυλακτικές) σε υγιή άτομα με γονιδιακή μετάλλαξη. Οι προϋποθέσεις πλέον για την επιλογή της τεχνικής είναι:

– Ογκολογικές: καρκίνωμα, ενδοπορικό ή διηθητικό, που να μην επεκτείνεται στον υποθηλαίο ιστό, ώστε να επιτρέπει τη διατήρηση του συμπλέγματος θηλής- θηλαίας άλω με υγιή εγχειρητικά όρια

– Αισθητικές: Μικρό μέχρι μεσαίο μέγεθος μαστού (B-C Cup) και καθόλου ή μικρή πτώση του μαστού (σταδίου Ι)

Πως διενεργείται;

Η επιλογή της τομής γίνεται με κριτήριο την αποφυγή μεγάλων τομών στο δέρμα του μαστού αλλά και τη βιωσιμότητα του μεγάλου δερματικού κρημνού που δημιουργείται. Οπότε είναι:

– είτε στην περίμετρο του μαστού (πλάγια πτυχή- υπομαστική πτυχή)
– είτε περιθηλαία, κατά τη ήμισυ της περιμέτρου της θηλής, με πλάγια επέκταση.

Η αποκόλληση του μαζικού αδένα ακολουθεί τους κλασικούς κανόνες της μαστεκτομής με ιδιαίτερη προσοχή στην υποθηλαία περιοχή, όπου επιδιώκεται ριζική μεν εκτομή του αδένα με διαφύλαξη ωστόσο της αγγείωσης της θηλής.

Ποια είναι τα αποτελέσματα;

Όταν τίθενται οι σωστές ενδείξεις, η τεχνική έχει άριστα ογκολογικά και αισθητικά αποτελέσματα, με:

– τοπική υποτροπή στο σύμπλεγμα θηλής- θηλαίας άλω μικρότερη από 2% στη δεκαετία
– ικανοποίηση ασθενών από το αισθητικό αποτέλεσμα σε ποσοστό μεγαλύτερο από 85%

Γ. ΥΠΟΔΟΡΙΑ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ (SUBCUTANEOUS MASTECTOMY)

Στην υποδόρια μαστεκτομή αφαιρούνται ο μαζικός αδένας μαζί με το σύμπλεγμα θηλής – θηλαίας άλω, αλλά διατηρείται το δέρμα του μαστού. Θεωρείται ογκολογικά ασφαλής και επιπλέον αισθητικά βελτιωμένη.

Διενεργείται όταν πληρούνται δύο προϋποθέσεις:
– το δέρμα του μαστού μπορεί να διατηρηθεί με ασφάλεια ογκολογική, δεν διηθείται δηλαδή και δεν είναι πλησίον του καρκινώματος
– επιδιώκεται άμεση πλαστική αποκατάσταση μαστού, συνήθως με ένθεμα ή ακόμα και αυτόλογο ιστό.

Η τεχνική είναι παρόμοια με αυτή της απλής μαστεκτομής με τη διαφορά ότι η τομή είναι μικρότερη και περιλαμβάνει μόνο το σύμπλεγμα θηλής – θηλαίας άλω, είτε με οριζόντια κατεύθυνση είτε σε κυκλοτερή σχεδιασμό. Η εκπυρήνιση του μαζικού παρεγχύματος πραγματοποιείται με τις ίδιες αρχές, με σταδιακή αποκόλληση αυτού από το δέρμα και τους μύες του θωρακικού τοιχώματος. Συνήθως ακολουθεί πλαστική αποκατάσταση, με επιπλέον χειρουργικές παρασκευές και αντίστοιχα αυξημένη αποθεραπεία.

Ως τεχνική, καθώς διατηρεί το δέρμα του μαστού, προσφέρει τα εξής πλεονεκτήματα:

– καλύτερης ποιότητας δέρμα σε σχέση με αυτό που προκύπτει από διάταση ή από μεταφορά δερματομυικού κρημνού
– αποκατάσταση σε ένα στάδιο, εάν το μέγεθος του μαστού είναι το επιθυμητό
– μικρότερο χρόνο διάτασης, εάν επιλέγεται η τεχνική της διάτασης για επίτευξη μεγαλύτερου μεγέθους μαστού

Πότε επιλέγουμε την υποδόρια μαστεκτομή:

–Σε καρκίνους με μέγεθος μικρότερο από 4 εκατοστά
–Σε πολυκεντρικό ή πολυεστιακό μη διηθητικό καρκίνο του μαστού (DCIS, LCIS)
–Σε προφυλακτικές μαστεκτομές και φορείς μεταλλάξεων των γονιδίων BRCA1/2
–Όταν ο όγκος είναι μικρός και παράλληλα ο μαστός είναι μικρού ή μεσαίου μεγέθους

Ποτε επιλεγεται η μαστεκτομη;

Περιπτώσεις που εκτιμάται ότι η διατήρηση του μαστού δεν είναι ογκολογικά ασφαλής ή εφικτή τότε επιλέγουμε τη μαστεκτομή.

Τέτοιες περιπτώσεις είναι:

• Μεγάλη έκταση του καρκινώματος σε σχέση με το μέγεθος του μαστού
• Πολυεστιακά – πολυκεντρικά καρκινώματα
• Φλεγμονώδης καρκίνος του μαστού
• Επανειλημμένα θετικά όρια μετά από ογκεκτομή
• Ύπαρξη γονιδιακής μετάλλαξης

Μαστεκτομη και ταυτοχρονη αποκατασταση του στηθους

Πρωτοποριακή µέθοδος άµεσης αποκατάστασης µε µία µόνο επέµβαση.
Η επέμβαση βήμα προς βήμα:

Βήμα 1ο
Αφαίρεση όλου του μαστού (μήκος τομής 6cm) με διατήρηση δέρματος και θηλής

Βήμα 2ο
μέσω μικρής τομής στη βάση της μασχάλης αφαιρείται και ο φρουρός αδένας

Βήμα 3ο
Τοποθετούμε κάτω από τον θωρακικό μυ, το ένθεμα σιλικόνης που έχει αποφασίσει η ασθενής με τον θεράποντα ιατρό (αντί για ένθεμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και φυσιολογικός ορός ανάλογα με την περίσταση)

Βήμα 4ο
Χρησιμοποιείται ένα ειδικό πλέγμα τιτανίου ώστε να καλυφθεί πλήρως το ένθεμα το οποίο συρράφεται στη βάση
του θωρακικού μυός

Βήμα 5ο
Συμμετρικό αποτέλεσμα και για τους 2 μαστούς με μόλις ορατές ουλές. Η αποκατάσταση του στήθους με χρήση είτε ενθεμάτων σιλικόνης, είτε με χρήση αυτόλογων ιστών. Συμβάλλει θετικά στο να μπορέσει η γυναίκα να επανέλθει πιο γρήγορα και να αφήσει πίσω της μία τόσο δύσκολη εμπειρία.